Karen Duthie, documentaire, 59’, video, Canada, 2004, Engels gesproken, niet ondertiteld

« It’s not fair » of « she’s not 100% woman » is het verwijt dat vaak te horen is in deze film. De altijd even goedgehumeurde Michelle Dumaresq uit Canada kreeg 6 jaar na haar transitie tot vrouw de toestemming van de Canadese sportsbond om deel te nemen aan competities mountain bike afdalen voor vrouwen. Dit tot groot ongenoegen van haar tegenstanders en vriendinnen uit het vak, die Dumaresqs goede prestaties toeschreven aan haar fysieke bouw als ‘voormalig’ man. Het weerhield Michelle niet om tot de nationale top door te dringen.

foto: Marina Dodis

Als de Canadese sportsbond besluit, dat alleen de nationale kampioen namens Canada aan de Olympische spelen mag meedoen, wordt de weerstand tegen Michelles positie binnen de vrouwensport pas echt groot. Verschillende partijen geven hun visie op de aanwezigheid van een transseksuele vrouw in de vrouwentopsport. De film volgt behalve Michelle ook de campagnes van teamgenoten tegen Michelles deelname, zonder daarin een oordeel te vellen. Het levert openhartige interviews en pijnlijke momenten, maar Michelle gaat door - gracieus als altijd en zonder rancune - met haar strijd om geaccepteerd te worden tot de vrouwencompetitie op wereldniveau. In 2004 gaf het IOC het verlossende woord: na jarenlang geen beleid te hebben gevoerd over deelname van transseksuelen in de topsport, is het nu officieel mogelijk. De aandacht rond Dumaresq heeft deze beslissing mede afgedwongen.

Als vrouw had Erika Schinegger iets ongemakkelijks over zich, ook al verscheen de Oostenrijkse topsportster vaak in een bloemetjesjurk voor de camera’s. Erika Schinegger maakte furore als wereldkampioene ski afdalen, totdat het Internationaal Olympisch Comité (IOC) in 1967 de seksetest invoerde. Het IOC constateerde dat Erika Schinegger zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken had; er was sprake van een vorm van interseksualiteit, een fenomeen waar men in 1966 totaal niet mee om kon gaan. De sportwereld zweeg in alle toonaarden.

Erik Schinegger in 1968. Eén jaar na zijn officiële transformatie naar man.

De nu 68-jarige Erik Schinegger vertelt hoe ongemakkelijk hij zich voelde als vrouw; de uitslag van de test betekende voor Schinegger ook een bevestiging van zijn gevoelens. De uitslag betekende daarnaast echter het einde van Schineggers carrière als topsporter; Schinegger mocht niet meer meedoen aan wedstrijden als vrouw, als man werd hij geweerd door de Oostenrijkse sportsbond, ondanks dat hij als 6de eindigde tijdens de wereldkampioenschappen ski afdalen in 1968 voor mannen.

Erik Schinegger reist terug naar zijn geboortedorp en praat met oude teamgenoten, maar confronteert ook het voormalie IOC comité dat de gendertest op hem uitvoerde in 1967. Hoofdrolspelers uit die tijd van de Oostenrijkse sportbond en de sportjournalistiek kijken terug en beschrijven hun angst en onwetendheid om over Schinegger en diens interseksualiteit te praten, of voor Schinegger op te komen.